الکی... مثلا ما خیلی می فهمیم!

جامعه: اینکه جامعه ایرانی از هر چیزی به زعم خود «جُک» می‌سازد را یقینا باید نوعی «کنش اجتماعی» تلقی کرد؛ کنشی در قبال شرایط و وضعیت موجود جامعه، با این توضیح که دلایل چنین کنش‌هایی نزد گروه‌های اجتماعی گوناگون، الزاما یکی نیست. هر گروه می‌تواند ساختار یا قالب هر جوک را با هدف، نیت و محتوای فرهنگی مورد ...

یک روایت داستانی جذاب از تاریخ اسلام و واقعه عاشورا

بنده به همراه دوست ارجمند دکتر وثوقی توفیق یافتیم متنی داستانی متعلق به حوزه ترکستان شرقی و مسلمانان چینی را در رویدادهای تاریخ اسلام وعاشورا منتشر کنیم. دو مقدمه بر آن نوشته شد، مقدمه ای از سوی استاد در باره اصل نسخه و ویژگی های آن و مقدمه ای از بنده در باره محتوای این روایت داستانی. آنچه ملاحظه می ...

دغدغه های ایدئولوژیک «ما»

فرهنگ: اینطور فکر می‌کنم که من دیگر فقط انسان قرن بیستم نیستم. بهتر بگویم، حتی خیلی خودم را آدم دههٔ نود شمسی هم نمی‌بینم. گمانم این است که علی رغم زندگی در قرن بیستم و سرخ کردن سیب زمینی و گذران دههٔ سی زندگی‌ام در دههٔ نود شمسی، در وجه تعین زمانی بیش از هر چیز جزو مردمِ سال هزار و سیصد ...

عزاداری محرم در قطب شمال

با جستجوی بسیار بین ایگلو‌ها و خانه‌های یخی توانستم او را پیدا کنم و چیزی که به اطمینان خاطرم کمک کرد از خود این پدیده عجیب‌تر بود: پرچم یاحسین!

بهانه‌های شیعه کشی

بهانه‌هایی که منجر شده در ده سال گذشته شیعیان را در کوچه و خیابان و قهوه‌ها خانه‌های قتل عام کنند!

دفن شهدا و زایش دوگانه‌ها

جامعه: دفن هشت شهید گمنام در میدان امیرچخماق یزد با برخی مخالفت‌ها روبرو شد. اگرچه بسیاری از مخالفت‌ها همانند مخالفت‌های دفن شهدا در دانشگاه‌ها و پارک‌ها بود، اما برای نخستین بار بود که در یکی از ابنیه تاریخی اتفاق می‌افتاد و این امر باعث کشمکش و مخالفت‌هایی تازه شد.

تعارضی میان لیبرالیسم روادارانه و بنیاد‌گرایی وجود ندارد!

جهان: تفکر درباره کشتار پاریس به این معناست که ما از لیبرالیسم روادارانۀ ازخودراضی دست برداریم و بپذیریم وجود تعارض میان لیبرالیسم روادارانه و بنیاگرایی اشتباه است- آنها چرخه‌ای وحشیانه را تشکیل می‌دهند که دو قطب آن یکدیگر را بازتولید و حمایت می‌کند. آنچه که مارکس هورکهایمر در دهه ۱۹۳۰ درباره فاشیسم ...

کارمان از یک قدم٬ ماقبل پرده نشین شروع می‌شود!

فرهنگ - احیا: گروه‌های مذهبی٬ خصوصا آن چه که ما ذیل عنوان هیئت‌های مذهبی دسته بندی می‌کنیم٬ با پدیده‌های هنری جدید سه رویکرد متفاوت دارند٬ یکی گروه معتقدند که هنرهایی مانند فیلم سازی و سریال سازی و ... نیاز نداریم و مطلقا بهره گیری از آنها نمیتواند دردی از ما را دوا کند. اما در مقابل ...

دین یُسر و نقش آن در حل معضل اختلافات مذهبی

تاریخ و اندیشه: آنچه ملاحظه می فرمایید گزارشی است از سخنرانی بنده در چهارشنبه شب، 17 دی ماه که در محفل جشنی که به مناسبت ولادت رسول اکرم (ص) و هفته وحدت در نجف آباد برپا شده بود، ارائه شد. محتوای آن گزارشی است از دلایل گسترش منازعات و مجادلات خشن مذهبی در روزگار ما و تاکید بر اسلام یُسر به عنوان راهی ...

مسئله‌ای سهمناک به نام «علیّت»

تاریخ و اندیشه: اندیشه انسان، اثر او است و اگر اثر او است، معلول او است و این معلول که در درون او است، چیزی جز خود او نیست. اگر انسان علت خودش است و این معلولش عین ربط به خودش است، هر نوع علیتی ابداع و افاضه است.

برائت مرحوم آیت الله سید محمد شیرازی از تفرقه‌افکنان شیعه

تاریخ و اندیشه: مرحوم آیت الله سید محمد شیرازی عالمی است که اگرچه از ناحیة بعضی از تفرقه‌افکنان شیعه «امام مجدد» نامیده می‌شود ولی در عمل توجهی بر فرمایشات ایشان در نهی از تفرقه و اختلاف میان شیعه و سنی نمی‌شود، خوشبختانه از ایشان کتابها و آثار بسیاری برجای مانده است که در جای جای آنها توصیه‌های لازم ...

روش برتر «موعظه» و «تذکر لسانی» در کلام امام حسن عسگری(ع)

فرهنگ: «موعظه» و پند و نصیحت و اندرز، آداب و روش‌های شایسته‌ای دارد که تنها با آن روش‌ها، اثرگذار خواهد شد و نتیجه بخش می‌گردد. باید آن روش‌ها را شناخت و با رعایت آن‌ها به موعظه پرداخت.

منطق شیطانی و شیطان منطقی؛ درس‌های گروگانگیری استرالیا

فرهنگ: بنده به دلیل حشر و نشر چند ساله‌ا‌‌‌ی که با این مقتول داشتم این روزها بارها محفوظات ذهنم را مرور کرده‌ا‌‌‌م تا بتوانم به این پرسش دهم که به راستی کدام ویژگی این مقتول نقطة آغاز یا تداوم انحراف او به شمار می‌رود و هنوز به نتیجه‌ا‌‌‌ی روشن نرسیده‌ا‌‌‌م.

حیث تاریخی و فراتاریخ در متون مقدس

تاریخ و اندیشه: یکی از مهم‌ترین مسائل و مناقشات در قرون اولیه اسلامی، که از قضا میان دو جریان اشعری و معتزلی مورد بحث ما وجود داشت در خصوص سرشت «کلام الهی» یا متن مقدس (قرآن) بود. پرسش از سرشت «کلام الهی» در جهان اسلام آن چنان اهمیت یافت که علم الهیات (تئولوژی) در میان مسلمانان به «علم کلام»­ شهره یافت....

اساس دیانت

تاریخ و اندیشه: اگر دین را نه در وجه اجتماعی و سیاسی بلکه در وجه فردی و قلبی آن در نظر بگیریم در آن صورت با سخن خانم آرمسترانگ موافقم. این وجه فردی و قلبی همان جنبۀ عرفانی دین است. در گذشته هم عرفای ما با شجاعت اعتراف می کردند که مطلوب ایشان ورای کفر و دین است، یعنی ورای عقیده است، خواه عقیدۀ باطل که ...

دشمنان اربعین

فرهنگ: امسال، راهپیمایی زیارتی اربعین، بسیار با شکوه و امیدبخش بود. به‌جرئت می‌توان گفت اگر هر دین و آیینی چنین قدرت و توفیقی در بسیج عمومی می‌داشت، آینده را از آن خود می‌دید. فارغ از اینکه این راهپیمایی بشکوه و معنوی، چه ریشه‌های دینی و تاریخی دارد، نفس چنین اجتماع همدل و همدردی، در این جهان آشفته ...

چند حاشیه بر «شیعه انگلیسی»

تاریخ و اندیشه: حسن رحیم پور ازغدی، پس از آنکه به نحوه عزداریها و گسترششان اعتراض کرد، با حملاتی از سوی برخی متدینین مواجه شد. این حملات گاه با تحریف کلمات وی همراه بود. او پاسخ این حملات را داد و آنان را «شیعه انگلیسی» خواند و خطر آنان را بازگو کرد:

دینداری زنانه و حضور خاموش زنان در حوزۀ اجتماعی

جامعه - احیا: یک سنت قدیمی در ایران وجود دارد و آن حضور زنان در حوزة اجتماعی است. در دو حوزة اجتماعی به طور سنتی، عامة زنان حضور خاموش و پراکنده‌ای دارند: نخست حوزة آموزش دینی و سپس فعالیت‌های خیریه. خاموش به این دلیل که این‌گونه فعالیت‌ها در حیطة نوگرایی و روشنفکری تعریف نمی‌...

زیارت اربعین نشانه‌ای از ایمان است، چرا؟

تاریخ و اندشه: بیستم ماه صفر، چهلمین روز پس از فاجعه جانسوز کربلا و شهادت امام حسین (ع) و یاران با وفایی است که مانند آنها را تاریخ به خود ندیده است. این روز دارای قداست فراوان، آداب ویژه و درخور تأملی است. سنت بزرگداشت «اربعین»، در میان پیشوایان دین، تنها برای سالار شهیدان مرسوم و مورد تاکید است؛ تا ...

چرا ما سگ امام حسین(ع) نیستیم!؟

فرهنگ: همه می‌دانیم که ولایت حقیقی و انحصاری از آن خداست و از غیر خدا کاری ساخته نیست؛ آن گونه که قرآن کریم با یادآوری این معنا می‏‌فرماید: «فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِی[۱]؛ یعنی: ولایت منحصراً از آن خداوند است»، و همچنین در آیه‌ای دیگر می‏فرماید: «وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا نَصِیر[۲]؛...